Dostępnik o purpurowych kapeluszach
Praca nad AutomaticA11Y zobowiązuje mnie do pokazania narzędzi, które mogą pomagać w zapewnieniu dostępności, to zostawiam Ci prezent pod choinką.
Postanowiłem zrobić Ci prezent pod choinkę. Ze mnie to taki Mikołaj, co idzie do marketu i coś tam wybiera w ostatniej chwili, a potem się przechwala. No więc napiszę prawdę. Prezent jest z Singapuru, a ja tylko opakowałem go w kolorowy papier instrukcji użycia. Wręczam Ci narzędzie do automatycznego znajdowania błędów dostępności na stronie internetowej. Musisz jednak zaśpiewać 3 kolędy, zanim rozpakujesz.
Co jest w pudełku?
Prezent został wyprodukowany w Singapurze, przez coś w rodzaju tamtejszego departamentu dostępności. Jeszcze kilkanaście dni temu nazywało się to Purple Hats, czyli fioletowe kapelusze. Teraz nazwa jest zmieniona na Purple A11y. Tak to jest, jak się poprawia coś dobrego.
Paczka to zestaw kilkunastu pakietów oprogramowania, które razem robią kilka fajnych rzeczy. Jeżeli potrzebujesz prostego w użyciu narzędzia do badania dostępności strony internetowej, to to może być odpowiednie. Zawiera w sobie crawler, bibliotekę Axe-Core, Playwrite i trochę innych drobiazgów. Sam przeskanuje stronę i pokaże Ci raport. Raport jest o tyle nietypowy, że skupia się na najczęstszych błędach i stronach z największą liczbą błędów. Możesz dotrzeć także do pełnych danych z badania, jeżeli są Ci potrzebne.
Instalacja
Teraz krok po kroczku:
Pobierz pakiet dla swojego systemu. Pakiety są dla Windows 10 i 11 oraz dla MacOS.
Wypakuj wszystko do jakiegoś pustego folderu. U mnie zajęło to kilkanaście minut.
Teraz znajdź plik a11y_shell.cmd i kliknij go dwukrotnie myszą lub naciśnij Enter. Pewnie pojawi się ostrzeżenie, że plik pochodzi od nieznanego wydawcy. Pozwól na uruchomienie.
Skrypt przygotuje całość do uruchomienia. Pojawi się terminal i w nim komunikaty o ustawieniu ścieżek. Kiedy parametry są już ustawione i wyświetla się prompt do wpisania, wpisz “cd purple-a11y”. Przejdziesz w ten sposób do folderu ze skryptem uruchamiającym narzędzie.
Teraz wpisz polecenie: “node index” i w ten sposób uruchomisz narzędzie w trybie interaktywnym.
Uruchomienie skanowania
Przez chwilę nic się nie będzie działo, aż w końcu pojawi się informacja, że aplikacja jest uruchomiona. Najpierw zapyta Cię o imię i adres email. Potem zapyta, co będziemy dzisiaj robić.
Do wyboru masz 3 różne tryby skanowania:
sitemap, czyli odwołanie się do mapy strony w formacie XML
website, czyli uruchomienie skanera, który sam znajdzie podstrony
custom, czyli własny projekt badania
Sitemap to taki plik na stronie internetowej, który służy przede wszystkim do informowania wyszukiwarek o zawartości strony. Nie zawsze jest przygotowany, ale jeżeli jest, to zazwyczaj można go znaleźć przełamując domenę strony przez sitemap.xml, na przykład https://informaton.blog/sitemap.xml. Użycie tej metody przyśpiesza pracę, bo adresy podstron są podane na talerzu. Bywa jednak dość często, że nie wszystkie podstrony znajdują się w pliku sitemap.xml.
Website to tryb, w którym uruchamiany jest tak zwany crawler, który skanuje stronę internetową i zbiera adresy podstron. Ten sposób zbierania adresów jest znacznie wolniejszy i nie zawsze poradzi sobie z odnalezieniem wszystkich adresów. Jednak najczęściej działa skuteczniej i nie opiera się o arbitralny wybór podstron z pliku sitemap.xml.
Po wybraniu trybu, aplikacja zapyta, czy ma być uruchomiona w tle. Jeżeli się zgodzisz, to będziesz mieć podgląd w terminalu. Jeżeli odmówisz - uruchomi się przeglądarka Chrome.
Kolejnym wyborem jest ten dotyczący ekranu. Do wyboru mamy ekran komputera lub ekran urządzenia mobilnego. Jest też tryb "custom", gdzie możesz wybrać jeden z wielu konkretnych modeli. Baza jest całkiem spora.
Wreszcie dochodzimy do kluczowego pytania. Musisz podać adres strony internetowej lub adres do pliku XML z mapą strony, zależnie który tryb został wybrany na początku. Wpisz adres strony i poczekaj, bo teraz trzeba trochę cierpliwości.
Uwaga! w tym momencie może się pojawić kolejna bariera w postaci firewalla lub innej ochrony. Przepuść program, żeby mógł spokojnie działać.
Jeżeli wszystko pójdzie gładko, to po pewnym czasie pozornej bezczynności dostaniesz podsumowanie badania wyświetlone w terminalu. Pozornej, bo mój komputer kręcił wiatrakami przez cały czas. Teraz możesz zamknąć terminal i obejrzeć wyniki.
Raporty
W tym samym folderze, z którego uruchamiany był fioletowy kapelusz, znajdziesz folder "results". Tam są raporty z badania. Folder z wynikami ma nazwę składającą się z daty, godziny i domeny.
W środku jest folder "reports" i to właśnie tam znajdziesz raporty. Plik summary.pdf zawiera listę wykrytych błędów wraz z liczbą ich wystąpień i liczbą podstron, na których się pojawiły. Plik report.html to ten najciekawszy, bo możesz się zagłębiać w każdy rodzaj błędu i sprawdzać, gdzie się pojawił. Wyświetlą się także zrzuty ekranu. A jeżeli potrzebujesz plików do automatycznego przetworzenia, to jest tabela z wszystkimi wykrytymi błędami w pliku report.csv oraz plik compiledResults.json o nieprzyzwoitej objętości.
Daj proszę znać, czy podobał Ci się mój prezent. A jeżeli coś Ci nie zadziała, to też napisz, to może coś poradzimy. Najlepiej w komentarzu, żeby inni też mogli skorzystać. A przede wszystkim pamiętaj, że taki automat wykrywa tylko część błędów i w ogóle nie należy zwracać uwagi na procentowy wskaźnik, jaki to narzędzie prezentuje.
Wieści o dostępności
Centrum Unijnych Projektów transportowych (CUPT) to taka instytucja, która zajmuje się finansowaniem projektów transportowych. Od kilku lat mocno ciśnie na dostępność transportu. Organizuje webinary, wydaje rekomendacje, szkoli, konsultuje. Co jakiś czas także wydaje publikacje. Tu jest link do tych zasobów, a ja zwrócę uwagę na nowy periodyk Dostępność - zielone światło dla wszystkich. Mam nadzieję, że to będzie periodyk, bo takie informacje są potrzebne, chociaż bardzo niszowe. Motorem dostępności w CUPT jest Edyta Boratyńska-Karpiej.
Wojtek Kutyla w swoim ostatnim (chyba) newsletterze wspomina o swojej książce o dostępności. Zapowiada ją na 2024 rok. No zobaczymy. Ja jednak znalazłem tam link do strony z filmami - polska klasyka fabularna i dokumentalna. Są tam filmy Barei, Munka, Zanussiego i wielu innych twórców. Duża część z filmów ma audiodeskrypcję i napisy dla głuchych oraz napisy po polsku i w innych językach. Wygląda to naprawdę fajnie. W newsletterze są też zaproszenia na kursy o dostępności i projektowaniu. Jeżeli chcesz je znaleźć, to musisz poszukać na stronie Wojtka.
A teraz coś z wokandy. Wojewódzki Sąd Administracyjny wydał decyzję w sprawie skargi na brak zapewnienia dostępności. Uznał decyzję prezesa PFRON za nieuzasadnioną. W uzasadnieniu są dość dziwne tezy, zktórych można wnioskować, że szkoła zrobiła wszystko, co mogła. Tymczasem uczeń na wózku nie ma dostępu do biblioteki i świetlicy, a także do pracowni przedmiotowych. Zapewnia, że uczeń ma zapewniony dostęp alternatywny, bo ktoś go wnosi po schodach, a mama pomaga mu korzystać z toalety. Nie mogłem się oderwać od czytania, zwłaszcza gdy była mowa o kosztach. Brak trochę szczegółów, ale 320 tysięcy na pochylnię nakazuje mi zwrócić uwagę, że ona nie musi być ze srebra. I kompletnie nie wiem, dlaczego do akt dołączono kwotę dotyczącą jakiegoś budynku gospodarczego za 2,5 miliona. Wreszcie sąd zobowiązuje prezesa PFRON do wykazania, że nie ma przeszkód technicznych, chociaż to raczej szkoła powinna wykazywać brak możliwości technicznych. Jak tylko się czegoś dowiem, to dam Ci znać.
I to by było na tyle. Życzę Ci zdrowych i spokojnych świąt Bożego Narodzenia lub jakiejś alternatywnej okazji. W Polsce zmienia się teraz sporo i mam nadzieję, że na lepsze. Jednak przez następne kilka dni nie chcę słyszeć o polityce. Radujmy się.
Jacku, ja też wyprawę do marketu po prezent na ostatnią chwilę mam jeszcze przed sobą, ale takiego prezentu jak od Ciebie, to nie przebiję! Dzięki też za instrukcje po polsku.
Skoro Ty to narzędzie polecasz, to wierzę, że jest warte uwagi. Ale chętnie bym zobaczyła jak wygląda chociaż kawałek raportu (print screen lub kawałek pliku). Czy dałbyś radę takie coś udostępnić (np. przez LinkedIn)?
Pozdrawiam i dostępnych świąt życzę:)