Dostępnik o festiwalu, który po prostu jest dostępny

To już 13 raz, kiedy grupa ludzi robi coś naprawdę dużego w dostępności. Chcę Ci przedstawić Festiwal kultury bez barier i fundację, która za nim stoi. Jeszcze możesz się załapać na jakieś wydarzenie.

Zacznę od małej prywaty. Bardzo cenię Fundację Kultury bez Barier i ludzi, którzy tam pracują. To zespół, który nieustannie udowadnia, że dostępność w kulturze jest nie tylko możliwa, ale i konieczna. Ich misja i determinacja zasługują na największe uznanie. Właśnie dlatego z radością piszę o ich największym projekcie, który startuje za chwilę.

13. edycja Festiwalu Kultury bez Barier: Możesz!

Jeżeli czytasz ten Dostępnik, to znaczy, że Festiwal Kultury bez Barier, czyli FKBB, jest już za pasem! Trzynasta edycja tego otwartego wydarzenia odbędzie się w dniach od 14 do 19 października 2025 roku. To sześć intensywnych dni, w trakcie których dostępność przestaje być tematem do dyskusji, a staje się faktem.

Co w programie? Zasięg i dostępność to podstawa

Tegoroczny Festiwal ponownie imponuje rozmachem. Wydarzenia odbędą się w aż 25 miastach Polski. To kluczowe — FKBB to projekt ogólnopolski, który buduje świadomość i udostępnia kulturę na szeroką skalę, wykraczając poza centralne ośrodki wielkomiejskie.

W programie znajdziesz pełen wachlarz wydarzeń: od spektakli teatralnych i pokazów filmowych, po wystawy, koncerty, spacery i warsztaty.

Najważniejsza jest jednak kompleksowość. Wszystkie wydarzenia mają zapewnione rozwiązania dostępności dopasowane do konkretnej grupy odbiorców. Standardem jest stosowanie Audiodeskrypcji, Napisów dla niesłyszących, tłumaczenia na Polski Język Migowy (PJM) oraz zapewnienie pętli indukcyjnych. Organizatorzy dbają także o warunki przyjazne sensorycznie.

Przykłady wydarzeń z programu

Żeby nie być gołosłownym, oto kilka perełek, które znalazłem w programie na ten rok:

• Spektakl: „Hela Foka. Historie na fali” w Teatrze Lalek Arlekin w Łodzi. Odbędzie się 19 października i będzie w pełni dostępny. Przedstawienie z audiodeskrypcją, tłumaczeniem na PJM, a dla widzów niedosłyszących dostępne będą przenośne systemy FM.

• Spektakl: „Bóle fantomowe” i rozmowa w Mazowieckim Instytucie Kultury. To wydarzenie inauguracyjne Festiwalu, które jest świetnym przykładem na połączenie sztuki i dyskusji o trudnych tematach.

• Wydarzenia w „Cichych godzinach” oraz specjalne oprowadzania dla osób ze spektrum autyzmu i niepełnosprawnością intelektualną, organizowane w wielu instytucjach, np. w Muzeum Krakowa czy Centrum Nauki Kopernik. Pokazuje to, jak ważna jest dostępność sensoryczna.

• Warsztaty „Ćwiczenia z patrzenia” we Wrocławskim Teatrze Lalek, organizowane przez Fundację t: (to nie jest błąd interpunkcyjny!). Warsztaty dostosowane dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością wzroku i neuroróżnorodnych, oferujące audiodeskrypcję na żywo i pomoce dotykowe.

• Zwiedzanie z warsztatami wokalno-tanecznymi w Siedzibie Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”.

Na Festiwalu wszyscy są mile widziani. Pamiętaj, że rezerwacje ruszyły 1 października, więc jeżeli jeszcze nie masz swojego miejsca, zajrzyj szybko do programu.

I jeszcze jedna prywata: górale w języku migowym w Rabce-Zdroju. To organizują moi przyjaciele Ania i Janusz.

Fundacja Kultury bez Barier: Ludzie i misja

Festiwal, choć spektakularny, jest tylko jednym z projektów. Fundacja Kultury bez Barier, założona w 2012 roku, prowadzi działania o wiele szersze, a jej misją jest po prostu Dostępność.

Fundacja to przede wszystkim fantastyczni ludzie, którzy poświęcają swoją energię na łamanie barier. Siłą napędową jest Anna Żórawska, pomysłodawczyni projektu „Poza Ciszą i Ciemnością” (2008 r.), a dziś Prezeska Zarządu i ekspertka ds. dostępności. Obchodzimy urodziny tego samego dnia, więc jesteśmy rodzeństwem:)

Obok niej działa Robert Więckowski, który jest Wiceprezesem Zarządu. Robert to ekspert ds. dostępności dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Jego naukową pasję do czytania książek wykorzystuje w zawodowej fascynacji słowem. Do tego mieszka blisko mnie i chodzimy do tego samego kościoła. A ponieważ mieszka tak blisko, to był u mnie już raz.

W zespole kluczowe role pełnią też:

• Michalina Adamska, która pełni funkcję Koordynatorki projektów. Mówię Ci - ona ogarnia! A do tego swoim miękkim i ciepłym głosem wymusza posłuszeństwo. Przynajmniej we mnie.

• Dariusz Zajkowski, który jest Koordynatorem ds. technicznych i dba o to, “który kabelek gdzie podłączyć”. To właśnie on rozkłada pętle indukcyjne, montuje systemy i robi inne rzeczy, żeby spotkania były lepiej słyszalne.

• Alicja Szurkiewicz, Koordynatorka tłumaczeń na PJM, która jest tłumaczką z ponad 10-letnim stażem.

• Marta Piwowarska, ekspert i autor audiodeskrypcji.

To właśnie to zgrane grono zbudowało organizację, która ma na koncie ponad 160 udostępnionych filmów i 120 spektakli teatralnych, a także przeszkoliła ponad 6000 osób.

Edukacja i polityka

Fundacja to potężne centrum wiedzy. Szkoli przedstawicieli instytucji kultury, samorządów i biznesu z komunikacji i pozytywnego reagowania na potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Prowadzi warsztaty z empatii i inkluzji dla każdej grupy wiekowej. Co więcej, zespół Fundacji aktywnie działa w grupach eksperckich, pomagając w tworzeniu polityk miejskich i kształtowaniu kultury otwartej dla wszystkich.

Wszystko po to, by każdy miał możliwość systematycznego i samodzielnego uczestnictwa w kulturze, bez barier finansowych, społecznych czy fizycznych.

Jeżeli chcesz zobaczyć, jak ta praca wygląda od środka, polecam ten krótki materiał: Misja Fundacji Kultury bez Barier.

Muszę też przypomnieć, że FKBB wspiera mnie przy organizowaniu AutomaticA11y i składam za to głębokie ukłony kapeluszem typu panama. To Darek kabluje salę i podłącza wszystko do pętli. Michalina organizuje asystentów, a Ania - po prostu jest i chwali mnie! Bardzo Wam wszystkim dziękuję..